Kısa süre önce görüşme odama getirilen 5 yaşındaki küçük kız çocuğuna anne ve babasının boşanma sürecini anlatabilmek için seçtiğim kelimelerdi bunlar. Uzun süren ev içi çatışmalarından sonra ayrılmaya karar vermişlerdi. Daha önceleri işe yarayan aile büyüklerinin “çocuğunuz var boşanmayın” telkinleri ise son yaşananlardan sonra pek anlamlı olmamıştı. Her ne kadar küçük kızın annesi boşanmak istemese de babası bu konuda oldukça kararlıydı. Ayrılmalarının üzerinden 3 ay geçmesine rağmen kızının hala bu duruma alışamadığından yakınıyordu annesi. Ve ona sorduğum en önemli soru acaba kendisinin boşanmaya alışıp aşışamadığı oldu.

Boşanmalar yaygın mıdır?

Boşanmaların günümüzde kadınların özgürlüğünü kısmen de olsa kazanması, ekonomik değişkenlerin çok daha belirgin olması, değişen yaşam koşulları sonucunda giderek artış gösterdiğini söylemek yanlış olmayacaktır. Her ne kadar Türkiye ile ilgili birçok veri olmasına rağmen ülkemizin sosyokültürel yapısının beraberinde getirdiği güçlükler nedeni ile bu verilerin çok sağlıklı olduğunu düşünmek yanlış olacaktır. Kültürel veya ekonomik zorunluluklar nedeni ile birçok evlilik sonlanmasına rağmen boşanma olmamaktadır.

Boşanmak Çocuğumu Etkiler mi?

Sosyal bir varlık olan insanın boşanma gibi bir durum karşında etkilenmeyeceğini söylemek yanlış olacaktır. Çocuğun ve diğer aile bireylerinin bir anda sosyal statüleri, ekonomik durumları, yaşamlarındaki rutinler değişikliğe uğrayacaktır. Bu süreçte sadece çocuk değil, tüm aile bireylerinin etkileneceğini söylenebilir.

Çocuğum Boşanmadan Etkileneceği için Boşanmayacağım…

Birçok anne ve babadan duyduğum bu söylevin çok doğru bir yaklaşım olacağını düşünmüyorum. Kendi hayatının sorumluluklarını üzerine devralmak gibi bir görevi olan çocuğa evliliğinde yükünü yüklemek ne kadar doğru olabilir. Boşanma süreci anne ve baba arasında gerçekleşir. Alınan kararlar anne ve babanın kararıdır. Bu süreçte çocuğun buna ortak edilmesi çocuğun gelişimini olumsuz yönde etkileyebilir. Diğer yönden sürekli ev içi çatışmaların yaşandığı, aile içindeki sıcaklığın kaybolduğu bir ortamda çocuğun yetiştirilmesinin beraberinde getireceği sonuçlarda iyi düşünülmelidir.

Boşanmanın çocuk üzerine etkileri nelerdir?

Boşanma süreci içerisinde psikiyatrik olarak bir çocuğun değerlendirilmesinde anne, baba ve hatta çevredeki diğer bakım veren kişilerinde bu sürece eklenmesi bir zorunluluktur. Bu süreç içinde çocuğun gösterdiği tepkiler daha çok yeni duruma uyum sağlamaya çaba göstermesi ile açıklanabilir. Çocuklar sıklıkla uyum sağlamaya çabalarken depresyona veya kaygı bozukluğuna benzer özellikler gösterebilir. Bazen depresyonda da görülebilen içe kapanma, konuşmak istememe, öfke patlamaları, sık sık ağlamalar, isteksizlik, yaşının canlılığından uzak görünümde olmak, ders başarısında düşme, dikkat sorunları gibi bulgulardan bazıları bu süreç içerisinde gözlemlenebilir. Diğer yönden çocuğun özellikle boşanma sürecinde ortaya çıkacak belirsizlikler sonucu kaygısının artması beklenen bir durumdur. Bu durumda sıklıkla daha önceki gelişimsel basamaklarda aşılmış korkular geri dönebilir.

Sıklıkla kötü bir şey olacakmış gibi davranışlar gerçekleştirilebilir. Ancak bazen en belirgin kaygı beraberinde bulunduğu ebeveyni kaybetmeye karşıdır. Çocuğun bakış açısı ile diğer ebeveynini kaybetmiştir ve beraberinde bulunan ebeveyni de kaybedebilir. Bu nedenle bazen yapışma tarzında davranışlar ortaya çıkabilmektedir. Özellikle okul öncesi dönemde ben merkezcil dönemin beraberinde getirdiği bir özellik olarak bazen çocuk boşanma sürecinden dolayı kendisini suçlayabilir. Boşanma ile ilgili yapılan istatiksel değerlendirmelerde belirtildiği gibi boşanmaların özellikle evliliğin ilk 5 yılı içerisinde daha sık olduğunu göz önüne alınacak olursak, bu durumun daha belirgin bir önemi olduğu söylenebilir.