Çocuğunuza Ne Tür Oyuncaklar Almalısınız?
Oyuncak Deyip Geçmeyin!
Eskilerin anne babaları çok rahattı. Çocuğuna alacak ya oyuncağı yoktu ya da alacağı oyuncağı binlerce oyuncak arasında seçmesi gerekmiyordu. Çocuğuma hangi oyuncağı almalıyım? Hangi yaş için hangi oyuncak uygun olacaktır? Oyunun önemi nedir? Çocuk ve Genç Psikoloğu Serpil İLHAN’ın kaleminden.
Oyuncaklar, çocukların fiziksel, duygusal ve zihinsel gelişim süreçleri için çok önemlidir. Çocuklar, oyuncaklar sayesinde çoğu şeyi anlamlandırır ve öğrenirler. Maalesef bazı aileler oyuncakları çocuğun ihtiyacı doğrultusunda değil, teknolojinin ve reklamların vermiş olduğu yönlendirmeler ile tercih ediyor. Bunun sonucunda çocuğa uygun oyuncak almak yerine, oyuncağa uygun çocuk yetiştirmek asıl amaç oluyor. Bu yüzden hangi yaştaki çocuk hangi oyuncak türlerini oynamalıdır iyi bilmek gerekir. Çocukların gelişimleri için oyuncaklar, yaş ve gelişim açısından bazı gruplara ayrılır.
Fiziksel gelişim için nesneleri gözleri ile takip edebilme, sesin kaynağına yönelme, nesneleri uzanıp tutma, el kontrolünü sağlama, yuvarlanma, sallanma, dönme, ayağını ağzına götürme, destekli oturma gibi kas gelişimine yardımcı olacak oyuncaklar tercih edilmelidir. Mesela kutular, bisiklet, sallanan oyuncaklar, kürekler, hamur oyunları vs.
Beş duyu gelişimi için, kum havuzunda oynama ya da kum ile oynama, köpükler, hamur oyunları, su içinde oynanan oyuncaklar, renk, ışık ve ses veren oyuncaklar tercih edilebilir.
Yaratıcılığı geliştiren oyuncaklar ise, hikaye tamamlama, boya kalemleri, boyama yapma, makasla kağıt kesme, kil oyunları örnek olarak verilebilir.
Sosyal gelişim açısından kız çocuklarına bebekler, giydirilip çıkarılabilen kıyafetler tercih edilebilir. Ayrıca arabalar, kamyonlar, ev ile ilgili oyuncaklar, sokakta oynanabilen oyuncaklar da sosyal gelişimine destekleyici olacaktır.
Yaş Gruplarına Göre Tercih Edilmesi Gereken Oyuncaklar
6 aydan küçük bebekler için tercih edilmesi gereken oyuncaklar, bebeklerin fiziksel ve motor becerilerini geliştirici tarzda olmalıdır. Renk veren, ses çıkaran, çıngıraklar, müzikli kitaplar olabilir. Kırılmayan aynalar ile kendisini görmesini sağlayacak şekilde beş duyu algısını geliştirecek oyuncaklar da tercih edilebilir.
6-12 ay arası bebekler biraz daha hareket halinde olmaya başlarlar. Yuvarlanıp dönerler, oturmaya başlayabilirler, emeklerler, bir yaş civarında ise yürümeye başlayabilirler. Bu yüzden plastik tekerlekli oyuncaklar (örümcek gibi ), atıp tutma, top ile oynama, büyük parçalı yap bozlar faydalı olacaktır.
2 yaşa kadar bütünleri parçalara ayırabileceği, tak çıkarlar, kutuyu boşaltıp doldurma, kuleler, bina yapabileceği legolar, motorik ve zihinsel süreç için etkili olacaktır. Bu yaş grubuna hitap eden şarkılar, çizimler, fotoğraflar, oyuncak telefonlar, vücut parçalarını gösteren yap bozlar, büyük küçük toplar tercih edilebilir.
3 yaşından sonra üç tekerlekli bisikletlere geçiş yapılabilir. Bacak kasları, vücudu kontrol edebilme ve dikkat yeteneklerini geliştirmesinde bisiklet faydalı olacaktır. Hayal dünyasını geliştirici oyunlar da zihinsel süreçler için tercih edilmeli.
3-6 yaş arasında keşfetmeye açık olma ve okul dönemine hazırlık için evcilik oyunları, mutfak araç gereçleri, okulculuk, meslek oyunları tercih edilebilir. Ayrıca dil gelişimini destekleyici oyuncaklara da yönlendirilmelidirler. Müzik, renkli müzik kutuları, piyanolar, gitarlar, müzik cd leri, müzik içerikli çizgi filmler, daha fazla boyaya sahip olan setler gibi. Ayrıca trambolin en çok sevilen oyunlardan birisidir ama ebeveynin burada eşlik etmesi daha doğru olacaktır.
6-8 yaş arası çocuklar sosyal gelişim sürecinde oldukları için grup halinde oynayabileceği oyunlar tercih edilmelidir. İş birliği yapabilme becerisini sahip olmaları önemlidir. Bunun için hayvan sesi taklit etme ve bulma, isim-eşya-bitki-şehir, topla oynanan sokak oyunları, basit bulmacalar örnek olabilir. Zihinsel ve algılama süreçleri için de minyatür tarzdaki yapısal maketler tercih edilebilir.
8-12 yaş aralığında sorun çözme becerileri arttırılmalıdır. Neden- sonuç ilişkili soru cevap oyunları, akılda tutma oyunları, çok uzun süreçli olmamak şartı ile bilgisayar oyunları örnek verilebilir. Stratejik ve analitik yetenekleri kazandıran oyunlar da eksik olmamalıdır. Sözcük türetme en güzel örneklerden birsidir.
Ve en önemlisi çocukların sadece maddi içerikli olan ve kapalı alandaki oyunlar ile değil, açık alanda oynayarak, koşarak, arkadaşları ile seksek oynayarak vakit geçirmesi de çocuğun sosyal, zihinsel ve duygusal gelişim süreçleri için çok önemlidir.
Psikolog Serpil İLHAN
Çocuk Ve Genç Psikoloğu
cocukpsikiyatri.org - Ankara
Çocuk psikolojisi ve psikiyatrisi ile ilgili herşey....
0 312 466 38 00 - 0 542 466 38 88