Yanlarında bir oyuncak ayı, battaniye ya da sevdikleri herhangi bir nesne ile uyumak en çok okul öncesi dönemde görülmektedir. Çocukların özellikle okula başlayana kadar, yatarken yanlarında sevdikleri bir nesne bulundurmalarının bir sakıncası yoktur. Fakat zamanla bu ihtiyacın azaltılması özellikle aile için daha yararlı olacaktır. Diğer türlü ev dışı ortamlarda, tatilde, misafirlikte, bu nesneler olmadan çocuğun uykuya geçmesi daha da zorlaşabilir. Yapılması gerekenlerin başında çocuğu zorlamadan sorunu çözmeye çalışmak geliyor. Ailelerden duyduğum soruların en başında ‘’ Çocuğum yalnızlık duygusu mu çekiyor? ‘’ geliyor. Bunun yalnızlıktan çok güvenle alakası vardır. Uyku çocuk için, gerçek dünyadan kopması demektir. Çocuk eğer güven ortamına hazır değilse, yanında bir nesne tutarak kendini güvende hissetmeye çalışır.

Bu tarz durumlarda aileler çocuk uyuduktan sonra o nesneleri yanlarından almamalıdır. Çocuğun yaşına uygun, anlayacağı dilde bir konuşma yapılmalıdır. ‘’Bebek değilsin artık! , neden korkuyorsun, bundan korkulur mu ?, Çok saçma!’’ gibi çocukta daha çok kaygı yaratacak cümlelerden uzak durulmalıdır. Artık büyüdüğü, uyurken ona hayallerinin ve rüyalarının eşlik edeceği ve artık oyuncaklara ihtiyacının olmadığı gibi uygun cümleler kurulmalıdır. Ancak bunu yaparken, çocuğun kendisini hazır hissedip hissetmediğine dikkat edilmelidir. Bu nesneler geçiş objeleridir. Çocuğun psikolojik olarak büyümesine ve gelişmesine yardımcı olur. Bu yüzden çocuğun haberi olmadan ortadan kaldırılmamalı ve saklanmamalıdır.

Güven ortamı nasıl yaratılmalı?

Anne kendisini bebeğine göre ayarlamaya çalışmalıdır. Bu bebeği oldukça rahatlatacak, sağlıklı bir ruhi gelişim göstermesini sağlayacaktır. Anne çocuğun korktuğu, endişe duyduğu süreçlerde yanında olmalı, teselli verebilmeli, yüzündeki gülümseme ile tekrardan uykuya dalmasını sağlayabilmelidir.

Çocuk böyle güven ortamı içinde büyürse, ebeveynin her defasında yanında olacağınan emin olursa bir süre sonra ne annesine ne de uyumaya çalıştığı nesnelere ihtiyaç duyacaktır. Çocuklarda ilk dört yıl özellikle böyle güven ortamında geçmelidir. Ebeveyn hiç bir şekilde çocuğun güvenini sarsacak eylemde bulunmamalı, ilgisiz bırakmamalıdır. Çocuk uyuduğunda anne de yanında dinlenmeli, uyandığında onunla birlikte anne de uyanmalıdır. Çocuğu ağlatarak, zorlayarak karşılık vermek ruhsal ritmini bozacaktır.

Çocuğun içinde bulunduğu gelişimsel özelliklerini hesaba katarak işe başlamak gerekir.

Ebeveyn sabırlı, kararlı, tutarlı ve anlayışlı olmalıdır. Uyku ceza aracı olarak çocuğa hissettirilmemelidir. Unutmamak gerekir ki zorlamalar yeni problemler ortaya çıkaracaktır.

3 yaş öncesinde aşamalı bir uyku süreci oluşturmak çocuk için faydalı olacaktır. Çocuğun yalnız uyuyabilmesi için kısa aralıklarla odadan çıkıp geri gelmek ve en nihayetinde tamamen yalnız uyumaya alışmasını sağlamak gibi ardışık basamaklar izlenebilir.

Çocuk eğer odasında tek kalmaktan da korkuyor ise çocuğun odasını sevmesi, odasına alışmasını sağlanmalıdır. Bunun için odası keyifli hale getirilebilir. Günün belli saatleri çocuk odasında loş bir ışık eşliğinde geçirilebilir.

Bunların dışında çocuğun rahat uykuya geçebilmesi için uyku öncesinde çocukla yeterli vakit geçirilmesi, rahatlaması için masal okunması, banyo yaptırılması tercih edilebilir.

Psikolog Serpil İLHAN

Çocuk ve Genç Psikoloğu
cocukpsikiyatri.org - Ankara

Çocuk psikolojisi ve psikiyatrisi ile ilgili herşey....