Boşanmayı Çocuğuma Nasıl Anlatmalıyım?
Boşanmak zordur ama çocuklarla boşanmak daha zordur. Aslında belki boşanma sürecine en hızlı uyum sağlayabilecek kişiler çocuklar olmasına rağmen her zaman kendisinden çok çocuğunu düşünen bir ebeveyn için kendi yaşayacağı sorunlardan çok çocuğunun yaşayacağı sorunlara odaklanmak sıklıkla yapılan ilk yanlıştır. Zira çocuğun sıklıkla bu süreçte vereceği tepkiler etrafındaki en yakınındaki kişinin davranışlarına benzer olacaktır. Eğer anne veya baba sağlıklı bir şekilde bu süreci aşabilirse çocukta bir etkilenim olma potansiyeli çok düşüktür. Diğer büyük bir yanlış ise anne ve babanın evliliğinin sorumluluğunu çocuğa yükleme çabasıdır. Yıllarca kötü giden bir ilişkinin sorumlusu çocuktur. Eğer o olmasaydı aslında boşanacaktırlar ama çocuk olması nedeni ile boşanamamaktadırlar. Anne ve babaların evlilik ve boşanma kavramının anne babalık ile ilgili olmadığını öğrenmesi gerekmektedir. Bu bahsedilen kavram karı kocalığınız ile ilişkilidir. Anne veya baba olmanız boşanma sonrası sonlanan bir süreç değildir. Çocuk Ve Genç Psikoloğu Serpil İlhan anlatıyor.
Boşanma her aile için özellikle çocuklar için olumsuz ve tatsız bir durumdur. Bu yüzden ayrılma kararı, en son başvurulması gereken çözüm yolu olmalıdır. Eğer başka çözüm yolu kalmamış ise bu durumdan çocuğun en az etkilenecek şekilde çıkmasını nasıl sağlayabiliriz?
Çocuklar anne-babalarının boşanmasından dolayı üzüntü yaşarlar ve kaygı duyarlar.
Eğer annem babam birbirlerini artık sevmezlerse beni de mi sevmeyecekler?
Acaba annemde kalırsam babam üzülür mü?
Benim yüzümden mi boşanıyorlar?
Uslu bir çocuk olsam boşanmazlardı belki
…Gibi birçok sorunu kendilerinde arayıp kaygı duyabilirler. Dolayısıyla tüm bu sorular ile duygu dünyası alt üst olmuş çocuk için karşılıklı hesaplaşma bırakılıp ebeveyn rolüne geri dönülmeli. Her çocuk her olaydan aynı derecede etkilenmez ya da her çocuğun tepkisinin yeri ve zamanı farklı olabilir. O yüzden çocuğun etkilenmediğini düşünseniz bile ilerleyen süreçler için destek almanızda fayda vardır.
Boşanma çocuğa nasıl söylenmelidir?
Ayrılık aşamasına, çocuklar ile konuşarak başlayın. Çocuğunuzun yaşına uygun açık ve dürüst olun. Alışma sürecine girmesi için yalan söylemeye başvurmayın. Değişikliklerin yavaş yavaş gerçekleşmesini sağlayın. Aynı anda birden fazla değişiklik yapmayın. Boşanma sonrasında, özellikle okul değişimi ev değişimi gibi ortamlar yaratmamaya çalışın. Bu süreç tekrardan çocuk üzerinde bir kayıp duygusu oluşturacaktır. Değişiklik yapmamanız çocuğun sonrası için kendini daha güvende hissetmesini sağlar.
Anne babanın kendisini daima seveceğini, ayrı da olsalar her zaman çocuğun yanında olacakları güveni çocuğa hissettirilmelidir.
Aniden boşanma kararını söylemek doğru değildir. Birkaç hafta önceden anlatılmaya başlanmalıdır. Özellikle evden ayrılacak ebeveyn durumu anlatmalıdır. Anlatırken her iki ebeveyn de çocuğun yanında olmalıdır. Bu konuşma çok uzun olmak yerine, kısa ve öz olmalıdır.
Konuşmalar soyut bilgilerden çok somut bilgiler içermelidir. Okul, ev gibi somut değişikliklerin neler olacağı, nasıl olacağı anlatılmalı. Fakat söylediğimiz gibi bütün değişiklikler aynı anda değil yavaş yavaş yapılmasına öze gösterilmelidir.
Bu süreçte ki değişikliklerle beraber çocuğun hayatına rutin bir şeyler eklenebilir. Düzenli bir kurs olabilir. Rutinlik çocuğun güven duygusunu arttıracaktır.
Çocuk taraf tutmak, seçim yapmak zorunda bıraktırılmamalıdır. Diğer ebeveyn için olumsuz konuşmalar çocuğun yanında yapılmamalıdır.
Çocuğun soru sormasına izin verilmelidir. Cevaplar ise her defasında tutarlılık göstermelidir.
Eski eşinizle iletişim halinde olmanız çocukların iyiliği için olmazsa olmazlardandır.
Tekrar yüz yüze geldiğiniz zamanlar da çocuğun yanında tartışmaların çıkmamasına dikkat edin. Bu tarz tartışma içerikli konuşmaları telefonla yapmanız daha doğru olacaktır.
Görüşme düzeni her iki taraf için eşit derecede ve dönüşümlü olursa daha iyi olacaktır. Eğer mümkün değil ise hafta sonu-hafta içi olarak ayarlanabilir ya da okul zamanı-tatil zamanı şeklinde düzenlenebilir.
Çocuğun duygusal, maddi, eğitimsel sorunları ile her iki ebeveynde aktif olarak ilgilenmeli ve çocuğa yansıtılmalıdır.
Çocuğunuzun baba ve ya anne ile ilişkisine saygı gösterin. Sizin eski eşiniz olabilir ama çocuğunuzun eski annesi ve ya babası olmadığını unutmamalısınız. Eski eşinizin yanındayken çocuğun kendisini suçlu hissetmesine izin vermeyin.
Ayrı olan anne baba çocuğa tutarlı kararlar koyarlarsa çocuklar çelişkiye düşmezler. Ayrılık sürecinden sonra anne baba da kendini suçlu hissetmemelidir. Eğer suçlu hissedip çocuğun her dediği yapılırsa, çocukta gereksiz tedirginlik olacak ve gereksiz bir sorumluluk duygusu oluşacaktır.
Boşanma sürecinden sonra, çocukların tepkileri özellikle yaşa göre değişir. Bu davranış ve duygular aşırılık ve süreklilik gösterdiğinde uzmanda yardım alabilirsiniz.
Boşanma aşamasından sonra yaşlara göre çocukların tepkileri genel olarak;
3-5 yaş arasındaki çocuklar
Sürekli üzüntü hali,
Başkalarına karşı tepki gösterme, korkma,
Uyku-yemek problemleri,
Tuvalet eğitiminde zorlanma veya gerileme,
Huysuzluk nöbetleri,
Anneden veya babadan ayrılmak istememe
Okul çocukları,
Karamsar içine kapanık,
Dikkati toparlayamama, ders notlarında gerileme,
Anne babayı tekrardan barıştırma çabaları,
Anne baba arasında taraf tutma,
Saldırganlaşma, okul arkadaşları ile anlaşamama
Ergenlik dönemindeki çocuklar,
İçine kapanık,
Yeni kötü alışkanlıklar, (sigara, uyuşturucu madde kullanımı gibi)
Vakitsiz cinsel ilişki
Gibi davranışlara yönelebilirler.
Boşanma aşamasından sonra ebeveynlerde de en çok görülen problem depresyondur. Eğer çocukların bu süreci en güzel şekilde atlatmasını istiyorsak ilk olarak kendimiz içinde destek almamız gerektiğini unutmayalım. Depresyondayken mantığımız ve davranışlarımız her zamanki gibi iyi olmayabilir. Bu tip problemlerde tedaviden kaçınmayalım.
Psikolog Serpil İLHAN
Çocuk Ve Genç Psikoloğu
cocukpsikiyatri.org - Ankara
Çocuk psikolojisi ve psikiyatrisi ile ilgili herşey....