Otomatik ve istemli dikkat görevleri olarak uyguladığımız iki farklı test oldu. Otomatik dikkat testinde hastanın bilgisayar ekranındaki bir noktaya odaklanmasını istiyoruz; sonrasında ekranın her hangi bir yerinde başka bir hedef beliriyor ve hasta bu süreçte çok hızlı bir şekilde refleks olarak gözünü yeni uyarana doğru hareket ettiriyor. İstemli dikkat görevinde ise hasta yine merkezdeki noktaya bakıyor ancak burada hastadan istemli birşekilde yeni uyarana doğru gözlerini kaydırmasını istiyoruz.. diğer yönde bu test sırasında hastanın bu yeni uyarana refleksif bakışını inhibe etme becerisinin değerlendirilebilmesi için yeni uyaran görüldüğünde gözlerini diğer yöne doğru çevirmesini istediğimiz ek bir görevimizde var.

Çalışmada bu uygulama çocuklara hem tedavi öncesinde hem de tedavi sonrasında ayrı ayrı uygulandı.

Medscape: Peki bulgularınız nelerdi?

Dr. Seassau: kontrol grupları ile karşılaştırdığımızda, metilfenidat tedavisi alan çocukların otomatik dikkat görevlerinde normal sonuçlara daha yaklaştığını saptadık. Bu kişilerin yönelimsel hatalarının daha az olduğunu, daha doğru ve daha iyi bir zamanlama ile görevleri bitirdiklerini bulduk. Buna rağmen DEHB tanısı alan çocukların istemli dikkat görevlerinde
tedavi alsa da almasa da normal grupla daha başarısız olduğunu saptadık.

Bu sonuçlar bize metilfenidatın dikkat süreçleri üzerine farklı etkileri olduğunu göstermektedir. Metilfenidat, günlük yaşamda önemli olan otomatik hareketler üzerine olumlu etkilere sahipken,  dikkatin farklı alanlara kaydırılabilmesi süreçlerinde (attentional disengagement process) etkisi saptanmadı.

Medscape: Acaba bu fikir tedavinin etkinliğinin değerlendirilebilmesinde kullanılabilir mi?

Dr. Seassau: Kesinlikle hastaların tedaviye yanıt verip vermediklerinin değerlendirilebilmesinde kullanılabilir. Halen bu çalışmamızı daha çok katılımcı ile tekrar etmeyi düşünüyoruz.

Medscape: Avrupa, Amerika Birleşik Devletleri veya başka her hangi bir ülkede DEHB tedavi etkinliğinin değerlendirilmesinde göz hareketleri kullanılıyor mu? Siz veya çalışma arkadaşlarınız bu değerlendirme yöntemini klinik değerlendirmelerinizde kullanıyor musunuz, yoksa bu yöntemin sadece klinik araştırmalar ile sınırlı olduğu söylenebilir mi?

Dr. Seassau: Avrupada benim bildiğim 2 hastanede göz hareketleri DEHB değerlendirmelerinde kullanılıyor. Bunlardan birisi Rouffach, Alsace; bizim çalışmamızı yaptığımız hastane. DEHB tanısı alan tüm hastalar (yetişkin veya çocuk) tedavi sürecinde ve tedavi sonrasında göz hareketi değerlendirmesin tabi tutulmaktadır. Ayrıca Paris’te, Robert Debre Hastanesinde göz hareketlerini DEHB tanısı alan çocukların takibinde kullanmaktayız.

Görüşmeyi yapan:
Bret S. Stetka, MD
Editorial Director, Medscape Psychiatry

Görüşülen:
Magali Seassau, PhD
Chief Scientific Officer, Neurosciences, eyeBRAIN Company, Ivry-sur-Seine, France

Okuyucular
Medscape üzerinden bu linki tıklayarak yazının orijinal haline ulaşabilirler. Ayrıca dikkatin farklı alanlara kaydırılabilmesi (attentional disengagement process) süreçlerin için Wikipedia üzerinde bu linki kullanarak ek bilgi alabilirler.

Not: Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu çocukluk döneminin en görülen nörogelişimsel bozukluğu olup pek çok davranışsal ve nörobiyolojik belirtiye sahiptir. En temel belirtileri Dikkat eksikliği, duygudurum dalgalanmaları ve dürtü kontrol sorunlarıdır. Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu yüksek oranda kalıtsallık gösteren bir rahatsızlıktır. Sağlıklı çocuklarda yapılan çalışmalarda Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu olan çocukların beyin hacmi ve işlevi ile ilgili farklılıklar saptanmıştır. Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu belirtileri sıklıkla çocuğun çevresinin değişmeye başladığı diğer bir deyişle okul başlangıcında ortaya çıkma eğilimindedir. Pek çok çocuğun tanısı 6 – 12 yaşları arasında konulmaktadır ancak yetişkin ve yaşlılarda da tanılamalar oldukça sıktır. Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu olan çocuk ve yetişkinlerde diğer çocuklara göre uyku sorunu, yeme sorunları, duygudurum bozuklukları, kaygı bozuklukları daha sık saptanır. Çocuk, ergen, yetişkin insanların yaklaşık yüzde 5’inde Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu saptanmaktadır.