DİSLEKSİ - ÖZEL ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ (ÖÖG)
Çocuklarının eğitim-öğretim sürecine başlaması, yaşam döngüleri içinde aile sistemini etkileyen önemli bir dönüm noktasıdır. Okul hayatının başlaması ile birlikte ‘’Acaba çocuğum okuma-yazmayı kolay öğrenebilecek mi?’’ ‘’Çocuğum okula adapte olup, okul kurallarına uyum sağlayabilecek mi?’’ gibi sorular ailenin zihninde belirmeye başlar. Çocuğun ilkokul döneminde öğrenme sürecinde zorluk yaşaması, okuma-yazmayı daha geç öğrenmesi gibi sorunlarla karşılaşılabilir. Özel Öğrenme Güçlüğü - disleksi’nin ilk belirtileri okul öncesi dönemde gözlemlenebilir olsa da; çocukların ilkokula başlayıp okuma-yazma çalışmaları ile birlikte sorunların aile ve okul tarafından fark edildiği söylenebilir.
Özel Öğrenme Güçlüğü - Disleksi Nedir?
Özel Öğrenme Güçlüğü- disleksi, bir çocuğun düşünme, anlama, kendini ifade etme, okuma- yazma veya matematik becerilerinde zeka, yaş ve eğitim düzeyine göre daha düşük başarı göstermesidir. Özel öğrenme güçlüğünün farklı alt grupları vardır. Bunlardan bazıları:
Disleksi: Okuma Güçlüğü
Disgrafi: Yazılı anlatım güçlüğü
Diskalkuli: Matematik alanında güçlük
Dispraksi: Motor koordinasyonda güçlük
Özel Öğrenme Güçlüğü - Disleksi Ne Değildir?
Özel Öğrenme Güçlüğünün - disleksi nedenleri tam olarak bilinmese bile, merkezi sinir sistemindeki işleyişi ve yapısı ile ilgili olduğu söylenmektedir. Öğrenme güçlüğü olan bir çocuğun zekası normal ya da normalin üstündedir. Öğrenme güçlüğüne, herhangi bir motor ya da zihinsel yetersizlik eşlik etmez.
Öğrenme Güçlüğü- Disleksi Belirtileri Nelerdir?
Yer- yön algısında zorlanma, sağ-sol karıştırılması, Zaman kavramını anlamakta zorlanma, karıştırma, Sıralı öğrenilmesi gereken bilgileri karıştırma, Öğrenilenleri uzun süre hafızada tutamama, tekrara ihtiyaç duyma, Derinlik algısında sorun yaşama.
OKUL ÖNCESİ ( 3-5 YAŞ)
Sesleri, kelimeleri, harfleri hatırlamada güçlük,
Okunuşu benzer olan kelimeleri karıştırma,
Kopyalama ve boyamada zayıflık,
Zayıf hafıza,
Bazı aktivitelerde yavaş tepki verme ( harf kelime oyunları gibi ).
İLKOKUL DÖNEMİ
Kelimeleri, harfleri, sesleri öğrenmede güçlük
Okurken ya da yazarken harflerin ya da sayıların yönünü ters yazma,
Kelimeleri tersten okuyup yazma (ev yerine ve),
Harf atlayarak, kelimeyi eksik yazma, noktalı ve noktasız harfleri yanlış yazma,
Okurken sıklıkla bulunduğu yeri kaybetme ya da satır atlama,
Yazı yazarken çok çabuk yorulma,
Verilen talimatları takip etmede güçlük,
Kelimeleri harflere veya hecelere ayırmada güçlük,
Kelime ve ses bilgisinde zayıflık,
Organize olamama,
Okula gitmede isteksizlik,
Saat ve zamanla ilgili kavramları öğrenmede zorlanma,
Sağ-sol ayrımı, yer-yön kavramında güçlük yaşama,
Top oynama, ip atlama gibi beden koordinasyonu gerektiren oyunlarda zorlanma. ORTAOKUL DÖNEMİ
Okurken veya hecelerken harf ve seslerin sıralanmasında güçlük,
Ödev ve yazılı çalışmaların çok zaman alması,
Görevleri zamanında yetiştirememe,
Hatırlama ve organize olmada güçlük,
Okula gitmek istememe.
Öğrenme Güçlüğü Disleksinin Etkileri Nelerdir?
Öğrenme güçlüğü olan birey; öğrenme, okuduğunu anlama, kendini ifade etme, sağ-sol ayrımı, sıralama yapma, zaman ve saat kavramlarını öğrenmede zorlanma gibi güçlükler yaşayabilirler.Öğrenme alanında yaşanan güçlük, çocuğun yaşamının diğer alanlarını da etkileyebilir. Çocukların sosyal ilişkileri, kendini ifade etme ve karşı tarafı anlama becerisi olumsuz ve zaman zaman da beden koordinasyonu ile ilişkileri faaliyetlerini olumsuz etki etkilenebilir.Bu durumlar ile paralel olarak da çocuğun duygu durumu, öz güveni etkileyebilir ve çocuğun kaygı düzeyini arttırabilir. Akademik ve sosyal hayattaki güçlükler dolayısıyla çocuklar başarısızlık duygusu ve hayal kırıklığı yaşayabilirler.Öğrenme güçlüğü olan çocuklar güçlüklerinin ve okuma yazma konusunda sınıftaki diğer arkadaşlarının gerisinde olduklarının farkındadırlar. Bu durumdan dolayı kendilerini kötü hissederler ve bu da kaçınma davranışı göstermelerine, okula gitmek istememelerine, derse aktif olarak katılmaya çekinmelerine, ödev yapma konusunda isteksiz olmalarına neden olabilir.
Disleksi - Öğrenme Güçlüğünün Tanılanma Süreci
Öğrenme güçlüğünün- disleksi erken teşhisi önemlidir. Özel öğrenme güçlüğü olan çocuklarda bu bulguların hepsinin gözlemlenmesi gerekmez. Uzman kişiler tarafından yapılan psikolojik değerlendirmeler ve çeşitli testler uygulanarak tanı konulabilir. Özel öğrenme güçlüğüne zaman zaman dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu, kaygı bozukluğu ve depresyon gibi başka patolojiler de eşlik edebilir.
Disleksi -Öğrenme Güçlüğünün Tedavisi
Öğrenme güçlüğünün disleksi teşhis edilerek, tedavi sürecine erken başlamak fayda sağlar. Uzman kişiler tarafından yapılan eğitim programları uygulanmalı, bireysel eğitim programı hazırlanmalıdır. Bu süreçte, çocuğun yaşadığı güçlükler ve hayal kırıklığı nedeniyle özgüveni etkilenebileceği için, çocuk psikiyatristi ve çocuk psikoloğundan destek almak faydalı olabilir. Tedavi sürecinde, ailenin uzmanlar ve okul ile iş birliği içinde olması önemlidir.
Gözde TEZCAN
Uzman Klinik Psikolog
cocukpsikiyatri.org - Ankara
Çocuk psikolojisi ve psikiyatrisi ile ilgili herşey...
0 312 466 38 00 - 0 542 466 38 88