Ergenlere Nasıl Davranılmalı?
Çocuk ve Ergen Psikoloğu Serpil İLHAN’ın hazırladığı bu yazıdaErgenlere nasıl davranılması gerektiğiErgenlik döneminde ortaya çıkan ruhsal değişikliklerin neler olduğuÇocuğu ergenlik dönemine giren bir ebeveynin neler yapması gerektiğiErgenlik döneminde dikkat edilmesi gereken davranışsal sorunların neler olduğu sorularına yanıt bulabilirsiniz.
Ergenlik, çocukluktan yetişkinliğe geçişin ilk evresidir. Çocuklar bu dönemde kendi kimliklerini oluştururlar ve aileden farklı ilişkiler kurmaya başlarlar. Bu evrede, fiziksel ve ruhsal değişiklikler ortaya çıkar. Bu değişiklikler bazen hem ergeni hem de aileyi zorlayabilir. Ancak unutmamak gerekir ki ergenlik büyümenin bir parçasıdır.
Ergenlik döneminde görülebilecek ruhsal değişiklikler;
- Ruh hali ergenlerde değişkendir. Çabuk üzülür, çabuk neşelenir, çabuk öfkelenirler.
- İstekler artar, bencillik başlar. Bağımsızlaşma isteği artar.
- Hep aynı şeyi giyerler, ya da çok fazla alışveriş isteği olur. Arkadaşlarına özenme başlar.
- Karşı cinse ilgi artar. Beğenilme arzusu artar. Kendini ve çevresini sorgular.
- Güvensizlik duygusu ile karamsarlık ve üzüntüler ortaya çıkar. Genellikle bu duygular üzüntü, hayal kırıklığı, sevgiliden ayrılma, hayal kırıklıkları ve çeşitli korkular olarak değişir.
Ebeveynler Neler Yapmalıdır?
- Okul döneminde sosyalleşmeye başlayan çocuk, bu dönemde arkadaşlarını örnek almaya ve onlara benzemeye başlayabilir. Çocuk ailesini reddedebilir, kabullenmeyebilir. Yapılması gereken çocuğun girdiği arkadaş çevresini sevip saymaktır. Bunun doğal bir süreç olduğunu aile olarak kabullenmelisiniz.
- Aile olarak çocuğunuzu dinleyin. Tamamen farklı görüşte olsanız bile fikirlerine saygı duyun.
- Yapılan davranışlar ile çocuğunuzu birbirine karıştırmayın. Öfkenizin çocuğunuza değil davranışına olduğunu unutmayın ve ona göre davranmaya özen gösterin.
- Hiçbir zaman anne, kız çocuğu ile arkadaş olmamalıdır. Ergen, genel olarak sorunlarını, anneye anlatmak yerine yaşıtlarına ve güvendiği kişilere anlatır. Bu da demek oluyor ki anne ve kız arasında sıkı bir güven duygusu sağlanmalıdır.
- Ergenlikte olan erkek çocukla ise baba iletişim kurmalıdır. Anne sakin olarak kalmalıdır. Ergenlikte olan fiziksel ve ruhsal değişimleri erkek çocuklara babaları anlatmalıdır.
- Ergenler genel olarak akıl almaktan hoşlanmazlar. Akıl vermek onlar için daha doğrudur. Kendilerine değer verildikçe mutlu olurlar. Ergen kendilerini dinleyen yetişkinleri dinlemekten keyif alır. Yapacağı işleri kendileri planlamak isterler. O yüzden onları yönlendirmek yerine ortak bir kararda buluşmak ve çözüm önerisi sunmak daha doğrudur.
- Sevgiye çok ihtiyaçları vardır. Ama asla yapmacıklıktan hoşlanmazlar. O yüzden abartılı sevgi gösterilerinden uzak durmak daha doğrudur.
- Önemsiz konuları görmezden gelin. Sizi rahatsız eden durumlar olsa da sürekli eleştirmekten kaçının.
- Yaptığı davranışları takdir edin ve ilgi gösterin.
- Fikir ayrılıkları olsa bile uzlaşmak için uygun ortam yaratın. En kötü ihtimalle uzlaşamadığınız konusunda uzlaşmaya çalışın. Ergen aileyi eleştirse bile, eleştiriye açık olun.
- ‘’Ben senin yaşındayken...’’ gibi nasihat içerikli cümlelerden kaçının.
- Ergenler de adalet duygusu en fazla olan duygu durumudur. Adalet duygusunu canlı tutmaya çalışın. Haksızlığa uğratmayın.
Uzmandan yardım alınması gereken durumlar:
- Ergenlerin içine kapanma dönemleri çok uzun ise,
- Duygu değişimleri çok fazla ve çok sık ise,
- Bütün gün uyumak ve bütün gün oturmak gibi alışkanlıkları varsa,
- Öfke kontrolü az ve ağlaması çok sık ise,
- Aşırı zayıflama ya da aşırı şişmanlama durumlarında,
- Ders başarılarının aşırı derecede düşüş gösterdiği durumlarda uzmandan yardım alınmasında fayda vardır.
- Ergenliğin son döneminde anne ve baba ile birliktelikler daha rahatlamaya başlar. Tüm bu dönem boyunca büyüme ve olgunlaşmasına fırsat verdiyseniz aile ile bağları zedelenmeden bu dönemden rahat bir şekilde çıkılacak ve yetişkinliğe sağlıklı bir adım atılacaktır.
Psikolog Serpil İLHAN
Çocuk ve Genç Psikoloğu
cocukpsikiyatri.org - Ankara
Çocuk psikolojisi ve psikiyatrisi ile ilgili herşey....
0 312 466 38 00 - 0 542 466 38 88