Okul Korkusu ve Okul Fobisi
Ayrılık kaygısı bozukluğu ile ilgili çevresel faktörler aşağıdaki gibi sıralanabilir;
Çocuğun ailesi ile ilgili faktörler:
Ebeveynlerin sevgi ve sıcaklığını yeterince gösterememeleri
Çocuğun otonomisini kazanmasına engel olucu anne baba tutumları (aşırı koruyucu, sınırlayıcı tutumlar)
Özellikle annelerin kaygılı olması
Anne baba arasında şiddetli çatışma
Boşanma
Ebeveynlerde fiziksel hastalık
Panik bozukluğu veya depresif bozukluk gibi psikiyatrik rahatsızlıkların olması
Babada ben merkezcil, immatür veya antisosyal davranışların olması
Erken dönem yaşantıları
Kardeş doğumu
Ebeveynin işini kaybetmesi
Aile içi şiddet
Çocuğun mizaç ve karakter özellikleri:
Kolay incinen,
Utangaç,
Çekingen,
Sosyal kaçınma davranışları olan çocuklarda tüm kaygı bozuklukları riski artmıştır
.
Okul ile ilişkili nedenler:
Okulda arkadaş zorbalığına maruz kalım
Akademik, sportif diğer aktivitelerde beklenen başarıyı gösterememe
Tedavi edilmeyen durumlarda nasıl bir surum ortaya çıkar?
Boylamsal çalışmalarda ayrılık anksiyetesi bozukluğunun yetişkin yaşamda panik bozukluğu ile ilişkili olduğu gösterilmiştir. Çocukluk döneminde ayrılık kaygısı bozukluğu tanısı alan çocukların yetişkin dönemde kaygı bozukluğu ve duygudurum bozukluğu tanısı alma riski artmıştır. Yapılan bir çalışmada tedavi edilmeyen olguların 1/3 ü yetişkin yaşama kadar süregelen bir hal alabileceği gösterilmiştir.
Ayrılık kaygısı bozukluğunda olumlu gidişat faktörleri faktörleri:
Küçük yaş,
Anksiyete seviyesinin az olması
Depresyon kaygı bozukluğu gibi bozukluklarının bulunmaması
Sosyal fobi olmamasıdır
.
Ayrılık kaygısı bozukluğunda tedavi nasıl yapılır?
Tedavi tercihleri ayrılık kaygısı bozukluğunun şiddetine, süresine, işlevsellikte oluşturduğu etkiye, çocuğun yaşına, iç görüsüne, ailesinin tedavi tercihlerine, motivasyonuna ve imkanlarına göre farklılıklar gösterecektir. Tedavi her zaman ailenin bu süreç ile ilgili eğitimi ile başlayacaktır. Psiko eğitim adı verilen bu süreç tüm tedavi uygulamalarının temelini oluşturur. Ailenin bozuklukla ile ilgili eğitimi tedavi motivasyonunu ve iç görülerini arttıracaktır. Kaygının doğasının öğretmen ve aile tarafından anlaşılması çocuk ile daha empatik ve suçlayıcılıktan uzak bir süreç geliştirmek konusunda fırsat sunarak kaygının tüm gelişimsel dönemlerde normal bir duygu olduğunun daha rahat anlaşılabilmesini sağlayacaktır.
Ayrılık kaygısında anne ve babalar neler yapabilir?
Ebeveynlere öneriler:
Çocuğunuzla empatik bir ilişki kurun
Çocuk kaygılandığında sakin bir duruş sergileyerek ona model oluşturun
Çocuğa daha öncesinde kaygılandığı ancak baş edebildiği diğer durumları hatırlatın
Basit rahatlama tekniklerini öğretin (10 a kadar saymak gibi)
Kaygı oluştuğunda çocuğun uygulayabileceklerin belirten bir liste oluşturun
Çocuğun hızlı bir şekilde okula dönmesini sağlayın
Bağlanma figürü olmadan ev dışı yapılan aktivitelere yönlendirin
Evde kalmasına izin vermeyin (kaçınma davranışı olarak)
Çocuğun çabasını takdir edin
Ayrılık kaygısı bozukluğunda okulda neler yapılabilir?
Okula en hızlı şekilde dönmesini sağlayın
Okul reddinin nedenlerini araştırın (öğretmen veya arkadaş korkusu gibi)
Çocuğun okula gelişinde mümkünse her gün aynı kişi tarafından eşlik edilmesini sağlayın
Başlangıçta bağlanma figürünün çocuğa eşlik etmesine izin verin
Başlangıçta kısa süreli okul bulunmalar, sonrasında kademeli artırım yapılabilir
Çocuğun kaygısının arttığı durumlarda gidebileceği güvenli bir alan belirleyin
Çocuğun kaygısının arttığı durumlarda gidebileceği güvenli bir öğretmen belirleyin
Evde öğretilen rahatlama egzersizlerinin okulda uygulanımını teşvik edin
Küçük grup etkileşimine teşvik edin. Başlangıçta bu tek bir arkadaş olabilir. Sınıfta
arkadaş edinimini destekleyin
Çocuğun çabalarını ödüllendirin
Ayrılık kaygısı bozukluğunda ilaç tedavi ve terapi uygulamaları faydalı mıdır?
Ayrılık kaygısı bozukluğunda hafif şiddetteki durumlarda ev okul uygulamaları sıklıkla yeterli gelebilmesine rağmen, orta ve şiddetli olgularda sıklıkla sürece terapi ve şiddetli durumlarda ilaç tedavilerinin eklenmesi gerekecektir. Yapılan bilimsel çalışmalarda terapi uygulamalarından en başarılı yöntemin Bilişsel Davranışsal Terapi uygulamaları olduğu gösterilmiştir.
Dr. Genco Usta
Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Uzmanı
cocukpsikiyatri.org - Ankara
Çocuk psikolojisi ve psikiyatrisi ile ilgili herşey...
0 312 466 38 00 - 0 542 466 38 88