Otizmli Çocuğu Olan Ailelere 7 İpucu
Otizmli çocuğu olan pekçok aile gibi muhtemelen sizde çocuğunuzun geleceği ile endişelisiniz. Hatta endişeni çocuğunuzda gerçekten otizm olup olmadığı, zamanla düzelip düzelmeyeceği, tedavisinin bulunup bulunmayacağı yönünde de olabilir. Tıbbi tedaviler, eğitsel uygulamalar ve terapiler bazen tüm yaşamı daha yorucu hale getirebilir.
Olumluya odaklanın. Tüm çocuklar gibi otizmi olan bir çocukta her zaman olumlu pekiştireçlere güzel yanıt verir. Bunun anlamı eğer siz onun olumlu davranışları karşısını överseniz, bu davranışları karşındında hoşnut olduğunuzu daha aleni birşekilde ifadeederseniz çocuklarının daha mutlu ve muhtemelen olumlu davranışı daha sık yapma eğiliminde olacaktır.
Tutarlı ve planlı olun. Otizmi olan bireyler sıklıkla rutinleri severler. Sosyal ipuçlarını net olarak değerlendiremedikleri ve her geçen gün farkındalıklarının arttığı bir dünyada rutinler otizmi olan bir birey için en kolay kaygı ile başetme aracıdır. Sıklıkla belirsiz programların olması, günlük rutinlerin tam olarak oturmaması otizmi olan çocukta sürekli bir kaygı hali ile sonuçlanacaktır. Bu durumda eğitisel uygulamalardan veya rastgele öğrenme süreçlerinden yeterince fayda sağlamasıda beklenilemez. Sürekli değişen bir özel eğitim öğretmeni, sürekli farklılıklar gösteren terapi yaklaşımları, sıklıkla değişkenlik gösteren günlük yaşam rutinleri genellikle çocukta genel kaygı düzeyini arttırarak davranışsal pek çok farklı sorun konusunda da zemin oluşturur. Otizmi olan bir çocukta yaşamın planlı ve tutarlı bir şekilde ilerlemesi yeni şeyler öğrenmesini, uygulamalardan daha çok fayda sağlamasına neden olacaktır.
Takvinimizde oyun mutlaka olsun. Sadece eğlenmeye yönelik gibi görünen bir aktivite bazen eğitsel pek çok uygulamaya göre daha etkili olabilir. Sadece otizmi olan bir çocuk için değil tüm çocuklar için oyun ciddiyetli bir iştir. Oyun esnasında sadece çocuğunuz ile iyi bir ilişki kurmak ile kalmaz, aynı zamanda bu süreçte sıkıcı eğitim masalarında vermekte zorlandığınız pek çok şeyi verebilirsiniz.
Zaman tanıyın. Her uygulama her çocukta farklı etkilere sahiptir. Pek çok eğitsel, tıbbi ve psikolojik yaklaşımlar çocuktan çocuğa farklı etkiler gösterir. Bazen otizmi olan çocuğunuz için en uygun müdahaleyi bulmak biraz zaman alacaktır. Yine bazen sabırsız davranarak hızlı bir şekilde farklı bir alternatif yaklaşıma geçmek fayda sağlanabilecek pek çok uygulamadan çocuğunuzun fayda sağlamaması ile sonuçlanabilir.
Çocuğunuzu peşinize takın. Maç sahada kazanılır. Günlük yaşamdan kopuk bir eğitim uygulamasının otizmi olan çocuğunuza hiçbir faydası olmayacaktır. Eğitim masasında kırmızı rengini bilmesinden çok çocuğunuzun kırmızı ışığın ne anlama geldiğini bilmesi daha önemlidir. Çocukların öğrendikleri bilgileri test edecek alanlara ihtiyaçları vardır. Çocuğunuzu günlük rutinlerinize ortak etmeniz (Markete gitmek, elektrik faturasını yatırmak, arabanızı tamire götürmek vb. gibi) hem çocuğunuza öğrendiklerini uygulayabileceği bir ortam sunmasının yanında sizin de yorulmadan onun gelişimine katkı sağlamanıza yardımcı olacaktır.
Destek alın. Yüz yüze veya online olarak diğer ailelerden, arkadaşlarınızdan ve profesyonellerden destek almanız bazen oldukça yardımcı olabilir. Özellikle destek grupları bu uzun yolculukta yalnız olmadığınızı görmeniz konusunda anlamlıdır. Yorgun tükenmiş bir ebeveynin otizmi olan çocuğuna yardımcı olması mümkün değildir. Uçaklarda yazdığı gibi ilk önce oksijen maskesini kendinize takının. Ebeveynlerin bireysel sağlıklarının korumaya yönelik alacakları tedbirler otizmi olan çocukları ile daha kaliteli bir ilişki kurmalarına yardımcı olacaktır.
Kendinizi unutmayın. Çocuğunuza olan desteğinizin süreklilik göstermesi için sağlıklı ebeveynlere ihtiyaç olduğunu unutmayın. Tükenmişlikten kaçınabilmek için yaşamınızda kaçış noktalarınızı belirleyin. Otizmli çocuğu olan ailelerde gerek duygudurum bozukluğu gerekse tükenmişlik azımsanmayacak oranlardadır. Bu konuda sorun yaşadığınızı hissederseniz profesyonel yardım almaktan kaçınmayın.
Dr.Genco USTA
Çocuk ve Genç Psikiyatrisi Uzmanı
cocukpsikiyatri.org - Ankara
Çocuk psikolojisi ve psikiyatrisi ile ilgili herşey....